Wydziedziczenie

Wydziedziczenie to pozbawienie zachowku. Jest to instytucja prawa spadkowego mająca  na celu pozbawienie konkretnych osób korzyści wynikających z dziedziczenia. Większość ludzi mówiąc „wydziedziczę cię!” ma na myśli chęć pozbawienia kogoś spadku. Jest to błędna opinia, ponieważ wydziedziczenie to nie to samo co wykluczenie z dziedziczenia czy pominięcie w testamencie. 

Testament sporządza się po to, aby pominąć zasad dziedziczenia ustawowego przewidziane kodeksem cywilnym i pozostawienie innej dyspozycji majątkiem na wypadek śmierci. W testamencie można wskazać wybranego spadkobiercę (spadkobierców) i wcale nie musi to być osoba z najbliższej osoby. Może to być ktoś zupełnie obcy, komu chcemy przekazać swój majątek po śmierci. W testamencie można też określić zupełnie inne, niż przewidziane kodeksem, udziały w spadku, celowo pominąć kogoś w dziedziczeniu lub wydziedziczyć.

Co to jest wydziedziczenie?

Różnica pomiędzy wydziedziczeniem a pominięciem w testamencie polega na tym, że osoba pominięta w testamencie może wystąpić o zachowek, natomiast istota wydziedziczenia sprowadza się do pozbawienia prawa do zachowku. Wynika z tego, że wydziedziczenie daje poważniejsze skutki, ponieważ wydziedziczona osoba nie tylko nie bierze udziału w podziale majątku spadkowego, ale też nie należy się jej zachowek.

Temat zachowku został omówiony na stronie: https://www.adwokat-lodz.com.pl/zachowek Na stronie tej znajdziesz informacje komu należy się zachowek, kto go nie dostanie, jak się oblicza wysokość należnego zachowku, kto i komu musi zapłacić zachowek oraz gdzie dochodzić prawa do zachowku.

Kogo można wydziedziczyć?

Wydziedziczyć można tylko spadkobierców ustawowych, a więc żonę, męża oraz zstępnych (dzieci, wnuki). Dlatego nie ma sensu ani możliwości wydziedziczania np. zięcia czy synowej. Oni i tak nie dziedziczą. Podobnie ma się sprawa z byłym mężem, czy żoną lub partnera / partnerki. Należy jednak pamiętać, że jeśli wydziedziczenie dotyczy zstępnych, to ich zstępnym nadal należy się zachowek w miejsce wydziedziczonego.

Jak wydziedziczyć syna lub córkę?

Wydziedziczenia można dokonać tylko w testamencie i musi się w nim znaleźć stosowne oświadczenie. Jest to jedyna dopuszczalna i skuteczna forma wydziedziczenia. Nie wystarczy jednak po prostu napisać „wydziedziczam swojego syna” lub „wydziedziczam swoją córkę”. Aby wydziedziczenie było skuteczne, muszą wystąpić ważne powody. Ponadto nie przyczyną wydziedziczenia nie może być jednorazowe zdarzenie lub kłótnia. Przyczyna wydziedziczenia musi mieć charakter uporczywy. Powody te należy wyraźnie podać w testamencie.

Jeśli spadkobierca już wcześniej sporządził testament, który nie przewidywał wydziedziczenia, a teraz chce to zmienić, może sporządzić nowy testament lub wprowadzić zmiany do istniejącej ostatniej woli. Więcej na temat zasad pisania testamentu oraz dokonywania w nim zmian można znaleźć na stronie https://www.adwokat-lodz.com.pl/wzory-zasady-pisania-testamentow W dalszej części znajdują się przykładowe sformułowania, które należy wpisać w testamencie chcąc kogoś wydziedziczyć.

Przyczyny wydziedziczenia. W jakich przypadkach można wydziedziczyć?

Kodeks cywilny dokładnie reguluje, w jakich sytuacjach można wydziedziczyć spadkobierców ustawowych (dzieci, wnuki, prawnuki, małżonka i rodziców). Jest to możliwe tylko wtedy gdy wydziedziczana osoba popełni jedną lub kilka z poniżej wymienionych przyczyn wydziedziczenia oraz przyczyna ta ma uporczywy charakter. Wydziedziczyć można osobę, która:

1. Wbrew naszej woli, uporczywie postępuje w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Oznacza to, że jeśli spadkobierca, pomimo reakcji spadkodawcy, nadużywa alkoholu, jest narkomanem, fizycznie lub psychicznie znęca się nad spadkodawcą, żyje z działalności przestępczej albo prostytuuje się, uchyla się od pracy zarobkowej można go wydziedziczyć. Ważne jest, aby postępowanie to, pomimo częstych ingerencji spadkodawcy, było ciągłe i stałe.
2. Dopuści się względem spadkodawcy albo jednej z jego najbliższych osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci. Przestępstwo może dotyczyć zarówno samej osoby spadkobiercy, jak i bliskich mu osób np. innych członków rodziny, konkubenta itp. Przestępstwo powinno być potwierdzone prawomocnym wyrokiem sądowym, ale w niektórych przypadkach nie jest to konieczne. Przykładem przestępstwa będzie np. pobicie lub znęcanie się. Obraza czci natomiast nie musi być karana, chodzi tutaj obrazę słowną na przykład podczas publicznego wystąpienia, publiczne ubliżanie.
3. Uporczywie i przez długi czas nie dopełnia obowiązków rodzinnych względem spadkodawcy np. nie odwiedza, przed długi czas nie utrzymuje kontaktu, nie interesuje się losem spadkobiercy, nie pomaga mu w czasie choroby lub nie wypełnia obowiązku alimentacyjnego .

Wydziedziczenie w testamencie - wzór

Jak już wcześniej wspomnieliśmy przyczyna wydziedziczenia musi wynikać wprost z treści testamentu. Wydziedziczając kogoś, trzeba możliwie dokładnie wskazać podstawę na jakiej to robimy. Poniżej znajduje się kilka przykładów sformułowań, które można zamieścić w testamencie:

„Ja niżej podpisany, Wojciech Nowak wydziedziczam mojego syna Piotra, który pomimo wielu moich interwencji i prób skierowania go na leczenie, nie zaprzestał nadużywania alkoholu, a przez to wielokrotnie i od wielu lat wywoływał awantury i trwonił majątek własny i rodzinny.”

„Wydziedziczam mojego syna Piotra Nowaka urodzonego w Łodzi dnia 17.03.1975 roku, PESEL 75031712345, ponieważ względem mnie nie dopełnia obowiązków rodzinnych. Od 2009 roku nie kontaktuje się ze mną, nie interesuje się moim stanem zdrowia i nie pomaga mi w chorobie. Zerwał ze mną stosunki rodzinne, pomimo wielu prób kontaktu. Nie odbiera ode mnie telefonów, na ulicy udaje, że mnie nie zna.”

„Wydziedziczam moją córkę Annę Nowak, która od 2009 roku jest narkomanem i wielokrotnie dopuszczała się wobec mnie przemocy, bije mnie, znęca się nade mną zabraniając mi wychodzić z domu i ubliża mi.”

„Ja, Wojciech Nowak wydziedziczam moją córkę Annę Nowak, która wielokrotnie w obecności całej rodziny i sąsiadów ubliża mojej konkubinie posługując się przy tym wulgarnym i obraźliwym językiem.”