Kancelaria Adwokacka Monika Piech-BalickaBezpieczeństwoZaufanieProfesjonalizmSzybkośćKompetencje
Zadzwoń do nas! 42 633 45 45 502 412 081
Napisz do nas

Pozew o rozwód


Postępowanie o rozwód lub separację wszczyna się poprzez złożenie do odpowiedniego sądu pozwu rozwodowego. Pozew o rozwód może złożyć zarówno mąż, jak i żona. Pozew rozwodowy należy złożyć do wydziału cywilnego sądu okręgowego właściwego dla ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania małżonków, jeżeli przynajmniej jedno z nich nadal tam przebywa. Jeśli brak takiej podstawy, wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeśli nie można ustalić miejsca zamieszkania strony pozwanej, pozew wnosi się do sądu właściwego dla miejsca zamieszkania powoda.

Co powinien zawierać pozew o rozwód?

Pozew o rozwód musi mieć formę pisemną. W pierwszej części należy wpisać miejsce i datę sporządzenia pozwu, oznaczyć sąd, do którego jest on kierowany oraz wskazać strony rozwodu:

  • powoda – osoba składająca pozew rozwodowy
  • pozwanego - osoba, przeciwko której składany jest pozew

podając następujące dane:

  • imiona i nazwiska
  • numery PESEL
  • miejsce zamieszkania
  • jeśli strona ma pełnomocnika (np. adwokata), to również należy go wskazać podając jego imię i nazwisko oraz siedzibę kancelarii adwokackiej

Jeśli pozew rozwodowy składa pełnomocnik, musi określić, w imieniu której strony występuje oraz do pozwu dołączyć opłacone pełnomocnictwo.

Następnie trzeba oznaczyć rodzaj pisma, trzeba wyraźnie zatytułować, że jest to „Pozew o rozwód”. W dalszej części należy sformułować swoje roszczenia i je uzasadnić popierając odpowiednimi dowodami wskazującymi na dane okoliczności.

Pozew o rozwód z orzekaniem o winie lub bez ustalania winnego rozkładu pożycia?

Wnosząc pozew o rozwód, powód powinien przede wszystkim określić, czy domaga się, aby sąd wskazał, który z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia, bądź też aby sąd odstąpił od orzekania o winie. Od tego zależy ostateczna wysokość opłaty pobieranej od wnoszącego pozew, a także długość toczącego się postępowania.

Rozwód może być orzeczony z winy męża, żony lub z winy obu stron. Trzeba pamiętać, że często zdarza się, że powód składa pozew rozwodowy z wnioskiem o wskazanie drugiego małżonka jako wyłącznie winnego rozkładu pożycia, natomiast po przeprowadzeniu postępowania sąd orzeka, że do rozwodu doszło z winy obu stron.

Fakt złożenia pozwu nie oznacza, że sąd uwzględni wszystkie roszczenia w nim zawarte.

Jeśli w pozwie nie będzie wniosku o zaniechanie orzekania o winie sąd ma obowiązek orzec, czy i który z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia. Ustalenie winy wiąże się z koniecznością przeprowadzenia postępowania dowodowego, przesłuchania świadków oraz oceną postaw i zachowań małżonków w czasie trwania związku. Jeśli małżonkowie nie mają małoletnich dzieci, postępowanie dowodowe może być znacznie ograniczone, nawet do samego przesłuchania obojga małżonków.

Jeśli w pozwie rozwodowym zostanie określone, że rozwód ma być bez orzekania o winie, wniosek o zaniechanie orzekania o winie można cofnąć w każdej chwili do momentu prawomocnego wyroku rozwodowego. Oznacza to, że cofnięcie tego wniosku dopuszczalne jest nawet w postępowaniu apelacyjnym.

Wzór pozwu rozwodowego

Wzory pozwów rozwodowych w formacie PDF można pobrać tutaj:

Pozew o rozwód bez orzekania o winie – wzór PDF

Pozew rozwodowy z orzekaniem o winie – wzór PDF 

Przedstawione wzory pozwów mają charakter jedynie informacyjny. Podane tam dane osobowe są przypadkowe i nie mają odzwierciedlenia w rzeczywistości. Należy je dostosować do warunków konkretnej sprawy. O ile sporządzenie pozwu bez orzekania o winie, zawierającego wnioski wcześniej ustalone przez małżonków, nie stanowi większego problemu, o tylko pozew z orzekaniem o winie może wymagać odpowiedniej wiedzy, dlatego powinien być przygotowany przez adwokata lub radcę prawnego. W obu przypadkach dobrze jest skonsultować treść pozwu, żeby uniknąć negatywnych skutków przypadkowych sformułowań.

Wspólne małoletnie dzieci

Zgodnie z art. 58 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w wyroku orzekającym rozwód sąd zobowiązany jest rozstrzygnąć o całości spraw rodziny. Dlatego, jeśli małżonkowie posiadają wspólne małoletnie dzieci, w pozwie rozwodowym powinny znaleźć się odpowiednie wnioski dotyczące:

  • władzy rodzicielskiej nad dzieckiem lub dziećmi obojga małżonków
  • kontaktów z dzieckiem lub dziećmi
  • alimentów, czyli kwoty w jakiej każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka
  • miejsce zamieszkania dziecka

Pozew a wspólne mieszkanie

Jeśli małżonkowie przebywają we wspólnym mieszkaniu, w pozwie o rozwód powinien znaleźć się wniosek o uregulowanie sposobu korzystania z tego mieszkania zarówno w trakcie trwania sprawy rozwodowej jak i po rozwodzie.

Alimenty na małżonka

Bardzo ważnym, a jednocześnie często pomijanym elementem pozwu jest wniosek o alimenty od drugiego małżonka na swoją rzecz (oprócz alimentów na dzieci). Żądanie tych alimentów może skierować małżonek, który nie jest wyłącznie winny rozkładu pożycia i znajdujący się w niedostatku. Oznacza to, że wniosek o takie alimenty można złożyć wtedy, gdy sytuacja materialna powoda po rozwodzie ulegnie pogorszeniu. W praktyce występuje to najczęściej w sytuacji dużych dysproporcji w zarobkach małżonków lub gdy jedno z małżonków nie pracowało zawodowo, tylko zajmowało się domem i dziećmi. Jeśli spełnione są te warunki, można żądać dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego. Sąd orzekający o alimentach będzie brał pod uwagę nie tylko sytuację finansową małżonka znajdującego się w niedostatku, ale także możliwości zarobkowe osoby zobowiązanej do płacenia.

Wniosek o podział majątku

Już w pozwie rozwodowym można zawrzeć wniosek o podział majątku wspólnego. Sąd dokona podziału tego majątku na tym etapie, pod warunkiem, że nie spowoduje to nadmiernej zwłoki w postępowaniu rozwodowym. Jeżeli postępowanie dotyczące kwestii finansowych pomiędzy małżonkami będzie miało wpływ na wydłużenie sprawy rozwodowej, podział majątku trzeba będzie przeprowadzić w odrębnej sprawie.

Uzasadnienie i załączniki do pozwu rozwodowego

Jak już wcześniej wspomniano, swoje roszczenia zawarte w pozwie trzeba właściwie uzasadnić. Koniecznie trzeba wyjaśnić dlaczego doszło do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego i wykazać, że pomiędzy małżonkami nie ma już więzi emocjonalnej, fizycznej czy ekonomicznej, które są charakterystyczne dla wspólnoty małżeńskiej. Dowodami na potwierdzenie okoliczności wskazanych w pozwie mogą być: zeznania małżonków, zeznania świadków oraz dokumenty. Jeśli na sprawie rozwodowej mają być przesłuchani świadkowie, w pozwie należy podać ich imiona i nazwiska oraz aktualne adresy zamieszkania, umożliwiające skuteczne doręczenie wezwania na rozprawę. Ponadto należy wskazać, na jaką okoliczność będą oni zeznawali i jakie fakty mogą potwierdzić swoimi zeznaniami.

Do pozwu należy załączyć następujące dokumenty:

  • odpisu zupełny aktu małżeństwa stron
  • odpis skrócony aktu urodzenia małoletnich dzieci stron
  • zaświadczenia o zarobkach małżonków
  • jeśli powód wnioskuje o zwolnienie od kosztów sądowych, do oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, należy dołączyć dokumenty potwierdzające sytuację majątkową powoda, np. zaświadczenie o zarobkach, dokumenty potwierdzające wysokość comiesięcznych zobowiązań majątkowych (np. rachunki za media, energię, gaz, umowy kredytowe, czy wyciąg z rachunku bankowego za okres ostatnich 3 miesięcy na potwierdzenie wskazanych kosztów utrzymania)
  • odpis pozwu wraz z załącznikami
  • wszelkie dokumenty potwierdzające fakty podane w pozwie (korespondencja, listy, rachunki, zdjęcia, filmy itp.)
  • jeśli w imieniu powoda występuje pełnomocnik - pełnomocnictwo wraz z dowodem jego opłacenia
    dowód uiszczenia opłaty od pozwu

Pozew o rozwód musi być podpisany osobiście przez powoda lub przez adwokata występującego w jego imieniu i wnoszącego pozew. Pozew należy złożyć w dwóch egzemplarzach oraz dołączyć do niego załączniki. Jeden egzemplarz pozwu i załączników zostaje w sądzie, a drugi sąd wraz z załącznikami doręcza pozwanemu.

Opłata od pozwu o rozwód

Składany pozew musi być opłacony. Sąd nie podejmuje żadnych czynności na podstawie pisma, od którego nie została uiszczona należna opłata sądowa. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy strona została zwolniona od kosztów sądowych. Wnosząc pozew o rozwód z orzeczeniem o winie trzeba zapłacić 600 zł. Gdy jednak na skutek żądania strony sąd wyda orzeczenie rozwodowe bez orzekania o winie, zwróci powodowi na wskazany przez niego rachunek bankowy 300 zł. W razie separacji spornej (czyli wówczas, gdy domaga się jej tylko jeden małżonek) opłata wynosi 600 zł, a orzeczenie o separacji na zgodny wniosek małżonków kosztuje 100 zł.

Pierwsza sprawa rozwodowa w sądzie

Sprawy o rozwód w pierwszej instancji rozpoznaje sąd okręgowy podczas rozprawy rozwodowej. Od tego orzeczenia strony można złożyć apelację do sądu II instancji - sądu apelacyjnego. W sprawach o rozwód i separację skarga kasacyjna nie jest dopuszczalna.
O rozwodzie i separacji z orzekaniem o winie orzeka sąd w postępowaniu procesowym, natomiast o separacji na zgodny wniosek stron w postępowaniu nieprocesowym. Posiedzenia odbywają się przy drzwiach zamkniętych, chyba że obie strony żądają publicznego rozpoznania sprawy, a sąd uzna, że jawność nie zagraża moralności.

O rozwodzie i separacji w pierwszej instancji orzeka sąd okręgowy w składzie jednego sędziego (przewodniczący) i dwóch ławników. Natomiast apelację rozpoznaje sąd apelacyjny w składzie trzech sędziów.

Po złożeniu przez stronę w sądzie pozwu, opłaceniu go, a w razie konieczności również uzupełnieniu braków, sąd podejmuje dalsze czynności w sprawie. Wyznacza termin rozprawy i przesyła pozew wraz z dołączonymi do niego załącznikami pozwanemu. Pozwany przed pierwszą rozprawą ma prawo złożyć odpowiedź na pozew.

Wraz z wezwaniem na rozprawę sąd doręcza pozwanemu pozew i pouczenie o czynnościach procesowych, które może lub powinien podjąć, gdy nie uznaje żądania pozwu w całości lub w części, na przykład o możliwości lub obowiązku wniesienia odpowiedzi na pozew, wymaganiach co do terminu i formy lub przedstawienia wniosków twierdzeń i dowodów w sprawie. Poucza też o skutkach niepodjęcia tych czynności. W odpowiedzi na pozew pozwany może:

  • uznać żądanie pozwu w całości – w ten sposób wyraża zgodę na rozwód na warunkach zawartych w pozwie rozwodowym
  • nie wyrazić zgody na rozwód
  • wyrazić zgodę na rozwód, ale na innych warunkach, niż zaproponował to powód w pozwie

Złożenie odpowiedzi na pozew nie jest obowiązkowe, chyba że sąd zarządzi przed pierwszą rozprawą konieczność wniesienia odpowiedzi na pozew w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż dwa tygodnie. Sędzia może też zobowiązać strony do złożenia dodatkowych pism przygotowawczych, wyznaczając termin, w którym trzeba je złożyć i okoliczności, które mają być wyjaśnione. Twierdzenia i dowody złożone poza terminem są przez sąd pomijane.

Uprawnienie pozwanego do złożenia odpowiedzi na pozew nie oznacza, że jest dopuszczalne wniesienie powództwa wzajemnego o rozwód lub separację. Nie może być również wszczęta odrębna sprawa o rozwód lub separację.

Mediacja

Jeśli sąd uzna, że istnieją widoki na utrzymanie małżeństwa, może skierować ją do mediacji. Celem mediacji może być pojednanie małżonków lub wypracowanie kompromisu w sprawach alimentacyjnych, zaspokajania potrzeb rodziny, wykonywania władzy rodzicielskiej, kontaktów z dziećmi oraz spraw majątkowych między małżonkami. Do mediacji sąd kieruje sprawę tylko wówczas, gdy wyrażają na to zgodę obie strony. Gdy małżonkowie odmówią poddania się mediacji, albo mediacja nie doprowadzi do pogodzenia się, sąd prowadzi sprawę dalej.

 

 
Autor: adw. Monika Piech-Balicka
Adwokat od 2004 roku wpisany na listę adwokatów Okręgowej Rady Adwokackiej w Łodzi
Założycielka i właścicielka Kancelarii Adwokackiej Moniki Piech-Balickiej