Kancelaria Adwokacka Monika Piech-BalickaBezpieczeństwoZaufanieProfesjonalizmSzybkośćKompetencje
Zadzwoń do nas! 42 633 45 45 502 412 081
Napisz do nas

Podział majątku po rozwodzie


Podział majątku

Z chwilą zawarcia związku małżeńskiego pomiędzy małżonkami powstaje ustawowa wspólność majątkowa. Oznacza to, że od tej chwili cały majątek dorobkowy, wypracowany w trakcie trwania małżeństwa, jest ich wspólną własnością. Wspólność majątkowa jest współwłasnością łączną i bezudziałową.

Podział majątku po rozwodzie

Do majątku wspólnego małżonków, który w przypadku rozwodu lub orzeczenia separacji podlega podziałowi, należą przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności majątkowej. W praktyce nie ma znaczenia, czy w czasie trwania związku małżonkowie nabyli je wspólnie czy tylko jeden z nich. Tak czy inaczej dorobek ten będzie traktowany jako współwłasność męża i żony. Poza wymienionymi wyżej elementami, do majątku wspólnego należą również:

  • pobrane wynagrodzenia za pracę, 
  • dochody z innej działalności zarobkowej każdego małżonka, 
  • dochody z majątku wspólnego oraz osobistego każdego małżonka, 
  • środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego
  • przedmioty zwykłego urządzenia domowego, 
  • kwoty składek zaewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r o systemie ubezpieczeń społecznych

W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może domagać się podziału majątku wspólnego. Można oczywiście sporządzić umowę majątkową zwaną intercyzą i w ten sposób znieść wspólność jeszcze w trakcie trwania związku. Podziału majątku można domagać się po ustaniu wspólności majątkowej, a więc w następujących sytuacjach: 

  • po rozwodzie, 
  • po ogłoszeniu separacji
  • po unieważnieniu małżeństwa, 
  • po ustaniu małżeństwa na skutek śmierci jednego lub dwojga małżonków,
  • po ogłoszeniu upadłości jednego z małżonków, 
  • po orzeczeniu ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków, 
  • po ustanowieniu rozdzielności majątkowej przez sąd wspólność ustaje.

Oznacza to, że małżonek rozwiedziony lub pozostający w separacji może domagać się podziału majątku. Podział majątku objętego wspólnością majątkową może być określony: 

  • w sądowym postępowaniu nieprocesowym 
  • w wyroku orzekającym rozwód 
  • w wyroku orzekającym separację 
  • na mocy umowy zawartej między małżonkami

Podział majątku w sądzie

W celu dokonania sądowego podziału majątku należy wnieść wniosek o podział majątku wspólnego do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce podziału majątku czyli najczęściej miejsca wspólnego zamieszkania małżonków. W postępowaniu o podział majątku sąd, na podstawie złożonego wniosku, może rozstrzygać o podziale majątku wspólnego na dwie równe części lub o ustaleniu nierównych udziałów małżonków w tym majątku, a także o ustaleniu, jakie wydatki i nakłady zostały poczynione z majątku wspólnego na majątek osobisty i odwrotnie. Do samego postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku. Na podstawie tych przepisów podział majątku wspólnego może polegać na: 

  • podziale w naturze czyli fizycznym przydzieleniu poszczególnych składników majątku byłym małżonkom 
  • ustaleniu dopłat w razie różnic wartości składników majątku oddanych jej i jemu
  • przyznaniu jednemu małżonkowi majątku (np. przedsiębiorstwa) z koniecznością spłacenia drugiego 
  • podziale cywilnym czyli sprzedaży przedmiotów wchodzących w skład majątku wspólnego, również przedsiębiorstwa, i podzieleniu uzyskanej kwoty między byłych małżonków (proporcjonalnie do wielkości udziałów w majątku wspólnym).

Należy pamiętać, że sam podział majątku możliwy jest już w wyroku orzekającym rozwód. Sąd może bowiem zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym dokonać podziału majątku jeszcze podczas procesu rozwodowego, o ile nie spowoduje to nadmiernej zwłoki w postępowaniu rozwodowym.

Umowny podział majątku

Podział majątku na podstawie umowy stron jest najlepszym rozwiązaniem. Niezaprzeczalnymi zaletami takiego podziału majątku jest zminimalizowanie konfliktów, oszczędność czasu oraz eliminacja kosztów sądowych. Do zawarcia takiej umowy o podziale majątku konieczne jest zgodne oświadczenie woli obu stron. Przygotowanie dobrej umowy o podział majątku objętego wspólnością nie jest prostą rzeczą, ponieważ musi uwzględniać obowiązujące przepisy kodeksu cywilnego  oraz kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. W celu skonstruowana takiej umowy warto skonsultować się z adwokatem znającym wymogi formalne stawiane takiej umowie. Przykładowo, jeśli przedmiotem podziału majątku po rozwodzie będzie przedsiębiorstwo, a więc zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej, umowa podziału majątku, pod rygorem nieważności, musi mieć co najmniej formę pisemną z podpisami poświadczonymi notarialnie. Jeśli w skład przedsiębiorstwa wchodzić będzie nieruchomość lub spółdzielcze prawo do lokalu, niezbędna będzie forma aktu notarialnego. Taka forma będzie obowiązywać w stosunku do każdej nieruchomości wchodzącej do majątku wspólnego.

Umowa podziału majątku może obejmować części majątku wspólnego, może np. dotyczyć samego przedsiębiorstwa lub domu. Jeśli umowa taka nie obejmie wszystkich składników, w stosunku do pozostałych nadal istnieje współwłasność, ale po rozwodzie w częściach ułamkowych. Umowa podziału majątku powinna regulować wszystkie stosunki prawne dotyczące majątku wspólnego, a przede wszystkim rozliczenie nakładów i wydatków z majątku wspólnego na majątki osobiste, spłatę osobistych długów każdego z małżonków z majątku wspólnego, pobranych pożytków czy innych przychodów. Rozliczenia te powinny dotyczyć również okresu od ustania wspólności (orzeczenia rozwodu) do daty podziału. Jeśli strony nie załatwią tej kwestii, nie opiszą jej w umowie, podzielą cały majątek wspólny, to później może się okazać, że byli małżonkowie nie będą mogli dochodzić roszczeń z tytułu poczynionych nakładów i wydatków.

Czytaj również artykuł Mieszkanie po rozwodzie, w którym znajdziesz informacje o tym komu przypadnie mieszkanie spółdzielcze, komunalne po rozwodzie? Kto będzie musiał spłacać kredyt hipoteczny po rozstaniu.

 

Autor: adw. Monika Piech-Balicka
Adwokat od 2004 roku wpisany na listę adwokatów Okręgowej Rady Adwokackiej w Łodzi
Założycielka i właścicielka Kancelarii Adwokackiej Moniki Piech-Balickiej