Kancelaria Adwokacka Monika Piech-BalickaBezpieczeństwoZaufanieProfesjonalizmSzybkośćKompetencje
Zadzwoń do nas! 42 633 45 45 502 412 081
Napisz do nas

Odszkodowanie za wypadek przy pracy


Komu należy się odszkodowanie za wypadek przy pracy i w jakiej wysokości? Jakie prawa mają ofiary wypadków przy pracy?

Definicja wypadku przy pracy wg prawa pracy: Wypadek przy pracy to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, do którego doszło w trakcie wykonywania zadań służbowych, którego efektem jest uraz ciała lub śmierć pracownika.
Trzeba dokonać tutaj rozróżnienia na:

  • wypadki ciężkie – występują wtedy, gdy ofiara dozna trwałego ubytku zdrowia np. straci słuch, wzrok, możliwość poruszania się 
  • wypadki śmiertelne – jeśli bezpośrednio wskutek zdarzenia lub do pół roku po nim pracownik zmarł
  • wypadki zbiorowe – to takie, w których było dwóch lub więcej poszkodowanych

O każdym wypadku zbiorowym, śmiertelnym i ciężkim pracodawca ma obowiązek powiadomić okręgowego inspektora pracy i prokuraturę.

Wypadki w drodze do i z pracy

Zgodnie z prawem pracy, aby uzyskać odszkodowanie za wypadek w drodze do lub z pracy, należy pokonywać najkrótszą lub najwygodniejszą ze względów komunikacyjnych drogę do miejsca świadczenia pracy. Dodatkowo powinna być to droga nieprzerwana, chyba że była ona niezbędna do np. odebrania dziecka z przedszkola lub szkoły itp. Pojęcie „droga do i z pracy” nie dotyczy wyłącznie publicznych ciągów komunikacyjnych, ulic, chodników i różnego rodzaju ścieżek. Dotyczy ono również dróg położonych na terenach prywatnych w tym także na posesji należącej do poszkodowanego oraz  przestrzeni na klatkach schodowych. Jeżeli na przykład doznamy urazu na własnym podwórku, ale wydarzy się to gdy wybieraliśmy się do lub wracaliśmy z pracy, możemy liczyć na zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne.

Jak postępować w razie wypadku przy pracy?

Najważniejsze jest oczywiście życie i zdrowie! Dlatego pierwszą czynnością, jaka należy wykonać w razie wypadku przy pracy jest wezwanie pomocy. Powinien to zrobić sam poszkodowany, o ile jest w stanie lub inna osoba, która zauważyła zdarzenie. Po wezwaniu pomocy należy niezwłocznie zawiadomić o wypadku pracodawcę. Zgodnie z przepisami Kodeksu Pracy i stosownego rozporządzenia Rady Ministrów z 28 lipca 1998 r., pracodawca musi usunąć lub ograniczyć zagrożenie i zorganizować pierwszą pomoc dla poszkodowanego w wypadku przy pracy. Ponadto musi zapewnić możliwość ustalenia dokładnych okoliczności i przyczyny wypadku. Do czasu ich wyjaśnienia, pracodawca musi zabezpieczyć miejsce zdarzenia.  Musi uniemożliwić dostęp niepowołanych osób. Ponieważ mogłoby to utrudnić wyjaśnienie okoliczności wypadku przy pracy, nie można, poza szczególnymi przypadkami, ponownie włączyć maszyn, które unieruchomiono po wypadku. Nie wolno ich też przestawiać i modyfikować.
Przyczyny wypadku wyjaśnia dwuosobowy zespół powołany przez pracodawcę. Zwykle w skład zespołu wchodzi pracownik zakładowej służby BHP oraz społeczny inspektor pracy. Zespół powołany do zbadania sprawy sporządza protokół powypadkowy, który zatwierdza pracodawca. Sam poszkodowany może wnosić poprawki do protokołu w trybie sądowym. W przypadku pracowników nieetatowych sporządza się kartę wypadku. Sporządza ją podmiot, dla którego praca była świadczona, np. w przypadku umowy agencyjnej, umowy-zlecenia.

Co robić, jeśli ulegniemy wypadkowi w drodze do lub z pracy?

Tutaj również, najpierw należy wezwać pomoc, a następnie jak najszybciej powiadomić pracodawcę. O tym, czy zdarzenie zostanie uznane za wypadek w drodze do lub z pracy, decydują m.in. informacje zebrane od poszkodowanego lub lekarza udzielającego pierwszej pomocy. W stosownym oświadczeniu opisuje się zdarzenie, jego czas i miejsce oraz okoliczności. W ciągu 14 dni od uzyskania informacji o zdarzeniu zdarzenia, przedstawiciel pracodawcy sporządza również kartę wypadku.
Osobom, które uległy wypadkowi przysługuje zasiłek chorobowy (płatne zwolnienie), świadczenie rehabilitacyjne i odszkodowanie. Przez pierwsze 33 dni niezdolności do pracy płaci je pracodawca, a potem do pół roku (182 dni) przejmuje je Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Jeżeli niezdolność do pracy jest skutkiem wypadku przy pracy, w drodze do lub z pracy – zasiłek chorobowy przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru wynagrodzenia. Również za okres pobytu w szpitalu.

Komu przysługuje odszkodowanie za wypadek przy pracy?

Prawo dokonuje rozróżnienia na „wypadki przy pracy” (przewidziane dla osób zatrudnionych na etacie) i „zdarzenia uznawane za wypadki przy pracy” dla pracujący na umowie-zlecenie, samozatrudnionych. Odszkodowanie i płatne zwolnienie przysługują na szczęście obu grupom pracowników pod warunkiem opłacania składek ubezpieczenia wypadkowego. Niestety odszkodowanie nie przysługuje wykonujących pracę na podstawie umowy o dzieło.

Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

Pracownikom, którzy po wypadku zostali uznani za niezdolnych do pracy, przysługuje prawo do renty. Aby można skorzystać z tego prawa trzeba mieć opłacone składki emerytalne i rentowe. Ponadto trzeba udokumentować, że niezdolność do pracy powstała m.in. w okresie ubezpieczenia, zatrudnienia czy pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Trzeba też mieć stosowny do wieku okres składkowy i nieskładowy:

  • 1 rok – jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat
  • 2 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat
  • 3 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 lat do 25
  • 4 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat
  • 5 lat – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 39 lat

Jakie dokumenty złożyć?

Podstawą do ubiegania się o świadczenie z tytułu ubezpieczenia wypadkowego jest prawidłowo przygotowana dokumentacja powypadkowa. Ofiara wypadku po zakończeniu leczenia składa u swojego pracodawcy wniosek z określeniem rodzaju świadczenia np. jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego uszczerbku na zdrowiu. Pracodawca przekazuje ten wniosek do oddziału ZUS właściwego dla miejsca zamieszkania poszkodowanego. We wniosku muszą się znaleźć dane identyfikacyjne pracodawcy, który płaci składki do ZUS (NIP, REGON) oraz dane ubezpieczonego (PESEL, NIP lub seria i numer dowodu osobistego lub paszportu). Ponadto w dokumentacji dla ZUS muszą się znaleźć:

  • protokół powypadkowy lub karta wypadku
  • kopie wyjaśnieniem poszkodowanego i świadków
  • zaświadczenie o stanie zdrowia informujące o zakończeniu leczenia i rehabilitacji (wystawia je lekarz) albo akt zgonu

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wymaga często dodatkowo:

  • karty informacyjnej z udzielenia pierwszej pomocy (np. kartę informacyjną z pogotowia) 
  • potwierdzenia odbycia przez poszkodowanego szkolenia BHP
  • oświadczenia osoby, której poszkodowany zgłosił wypadek w pracy

Komu świadczenia nie będą wypłacone?

Pracownik, który ponosi wyłączną winę za wypadek w pracy, bo na przykład umyślnie lub przez zaniedbanie naruszył przepisy BHP, przepisy ruchu drogowego czy przeciwpożarowe, nie może liczyc na wypłatę świadczeń. Podobnie będzie w przypadku, gdy poszkodowany przyczynił się do wypadku, będąc pod wpływem alkoholu bądź innych substancji odurzających.

Co można zrobić, jeśli świadczenia z ZUS nie są wystarczające?

Może się okazać, że pomimo wypłaty świadczeń, uzyskana kwota zupełnie nie odzwierciedla rzeczywistych kosztów poniesionych na leczenie, rehabilitację lub przekwalifikowanie do innego zawodu. Należy wiedzieć, że koszty te powinien ponieść pracodawca. Zwykle zakłady w takiej sytuacji korzystają ze stosownego ubezpieczenia, ale jeśli takowego nie posiadają, muszą pokryć koszty z własnej kieszeni. Poszkodowani w wypadku przy pracy mogę się ubiegać o takie dodatkowe odszkodowanie na podstawie prawa cywilnego. Aby uzyskać takie odszkodowanie najlepiej podjąć współpracę z kancelarią adwokacką wyspecjalizowaną w egzekwowaniu odszkodowań, ponieważ wymaga to przyjęcia odpowiedniej linii procesowej oraz przygotowania szeregu opinii biegłych i stosownej dokumentacji medycznej i kosztowej.

Ile wynosi odszkodowanie za wypadek przy pracy?

Obecnie za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu poszkodowany otrzymuje 757 zł (to 20% przeciętnego wynagrodzenia). Jeśli w skutek wypadku pracownik będzie niezdolny do pracy, otrzyma jednorazowo 13,2 tys. zł. Trochę ponad 68 tys. zł (18-krotność średniej pensji) dostanie małżonek lub dziecko osoby, która poniosła śmierć w wypadku przy pracy. Mówimy tutaj o stawkach odszkodowania wypłacanego przez ZUS. Jeśli chodzi o dodatkowe odszkodowanie uzyskane w procesie cywilnym od pracodawcy jest to kwestia, która zależy od konkretnych okoliczności wypadku, wysokości zarobków pracownika, sytuacji finansowej i rodzinnej poszkodowanego po wypadku.

 

Autor: adw. Monika Piech-Balicka
Adwokat od 2004 roku wpisany na listę adwokatów Okręgowej Rady Adwokackiej w Łodzi
Założycielka i właścicielka Kancelarii Adwokackiej Moniki Piech-Balickiej